Khớp khuỷu tay là gì và có những chức năng chính nào?

Khớp khuỷu tay là một trong những khớp quan trọng nhất của chi trên, đóng vai trò cầu nối giữa cánh tay và cẳng tay. Đây là khớp bản lề phức hợp, được hình thành từ sự kết hợp của ba xương chính: xương cánh tay (humerus), xương trụ (ulna) và xương quay (radius). Nhờ cấu trúc đặc biệt này, khớp khuỷu tay không chỉ cho phép gập duỗi mà còn hỗ trợ xoay cẳng tay, giúp chúng ta thực hiện hàng loạt động tác tinh tế trong sinh hoạt hàng ngày.

Theo Ông Nguyễn Thành Danh, truyền nhân đời thứ 4 dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chuyên gia Đông y tại Dược Bình Đông với hơn 20 năm kinh nghiệm điều trị bệnh lý xương khớp: “Khớp khuỷu tay giống như một bản lề cửa lớn, vừa chắc chắn chịu lực, vừa linh hoạt chuyển động. Nếu hiểu rõ cấu trúc và chức năng của nó, chúng ta sẽ biết cách bảo vệ để tránh những tổn thương không đáng có.”

Khớp khuỷu tay là gì? Cấu trúc chi tiết từng thành phần

Khớp khuỷu tay không phải là một khớp đơn lẻ mà là sự kết hợp của ba khớp nhỏ hoạt động đồng bộ trong một bao khớp chung. Cấu trúc này được bao bọc bởi hệ thống dây chằng, cơ bắp và màng hoạt dịch, tạo nên độ bền và tính linh hoạt vượt trội.

Ba khớp nhỏ tạo nên khớp khuỷu tay bao gồm:

• Khớp cánh tay – trụ (humeroulnar joint): Đây là khớp chính chịu trách nhiệm cho động tác gập duỗi cánh tay. Phần mấu trượt của xương trụ khớp chặt với ròng rọc xương cánh tay, tạo nên chuyển động bản lề ổn định, giúp bạn dễ dàng gập tay đưa thức ăn lên miệng hay duỗi thẳng tay khi vươn người.
• Khớp cánh tay – quay (humeroradial joint): Nằm ở phía ngoài, khớp này tiếp xúc giữa chỏm cầu của xương cánh tay và chỏm xương quay. Nó không chỉ hỗ trợ gập duỗi mà còn cho phép xương quay xoay nhẹ quanh trục, góp phần quan trọng vào động tác xoay cẳng tay.
• Khớp quay – trụ gần (proximal radioulnar joint): Khớp này nằm sát ngay dưới khuỷu, cho phép xương quay xoay quanh xương trụ. Nhờ đó, bạn có thể thực hiện động tác sấp ngửa bàn tay một cách nhịp nhàng – ví dụ như vặn mở nắp chai, xoay chìa khóa hay úp lòng bàn tay xuống bàn.

Toàn bộ hệ thống được cố định bởi các dây chằng quan trọng như dây chằng quay trụ, dây chằng bên trong và bên ngoài, cùng lớp sụn khớp dày giúp giảm ma sát và hấp thụ lực tác động.

Những chức năng chính của khớp khuỷu tay

Khớp khuỷu tay không chỉ đơn thuần là “cây cầu” nối cánh tay với bàn tay mà còn đảm nhận nhiều vai trò quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng vận động của toàn bộ chi trên.

Dưới đây là các chức năng nổi bật nhất:

• Cho phép gập duỗi linh hoạt: Đây là chức năng cơ bản nhất, giúp cánh tay gập tối đa khoảng 145–150 độ và duỗi thẳng hoàn toàn. Nhờ đó, bạn có thể thực hiện các động tác gần xa như đưa tay lên đầu, chạm vai hay duỗi thẳng tay khi chống đẩy.
• Hỗ trợ xoay sấp – ngửa cẳng tay: Với biên độ xoay khoảng 180 độ, khớp khuỷu tay giúp bàn tay thay đổi hướng nhanh chóng. Động tác này cực kỳ cần thiết trong các hoạt động hàng ngày như vặn ốc vít, cầm thìa xúc cơm hay xoay nắm cửa.
• Chịu lực và duy trì độ ổn định: Khớp khuỷu tay là điểm tựa chịu lực lớn khi nâng vật nặng, chống đẩy hoặc chơi các môn thể thao như tennis, cầu lông. Cấu trúc ba khớp nhỏ cùng hệ thống dây chằng chắc chắn giúp phân tán lực đều, bảo vệ xương khỏi gãy rạn.
• Truyền tín hiệu thần kinh và cảm giác: Ba dây thần kinh lớn đi qua khuỷu tay là thần kinh trụ, thần kinh giữa và thần kinh quay. Chúng đảm bảo bàn tay và các ngón tay nhận lệnh vận động chính xác đồng thời truyền tín hiệu cảm giác về não, giúp bạn cảm nhận được độ nóng lạnh, mềm cứng của vật cầm nắm.
• Cung cấp tuần hoàn máu nuôi dưỡng: Hệ thống động mạch cánh tay phân nhánh thành động mạch trụ và động mạch quay ngay tại khuỷu, đảm bảo máu giàu oxy đến nuôi dưỡng khớp, cơ bắp và dây thần kinh. Nhờ đó, khớp khuỷu luôn duy trì được độ đàn hồi và khả năng phục hồi sau vận động mạnh.

Ông Nguyễn Thành Danh chia sẻ thêm: “Trong Đông y, khuỷu tay thuộc hành Mộc, liên quan trực tiếp đến kinh Can và Đởm. Khi khí huyết lưu thông tốt qua khu vực này, khớp sẽ khỏe mạnh, ít đau nhức. Ngược lại, nếu khí trệ huyết ứ, người bệnh dễ bị tê bì, cứng khớp.”

Vì sao cần hiểu rõ khớp khuỷu tay?

Hiểu rõ khớp khuỷu tay là gì và chức năng của nó không chỉ giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường như đau khuỷu ngoài, viêm lồi cầu xương cánh tay hay hội chứng chèn ép thần kinh trụ, mà còn biết cách vận động đúng để bảo vệ khớp lâu dài.

Tại Dược Bình Đông, với hơn 60 năm kinh nghiệm kế thừa bài thuốc gia truyền từ dòng họ Lương y Nguyễn Văn Thơm, chúng tôi luôn chú trọng giáo dục người bệnh về cấu trúc xương khớp để họ chủ động phòng ngừa. Các sản phẩm hỗ trợ xương khớp của Bình Đông được bào chế từ thảo dược thiên nhiên, giúp nuôi dưỡng sụn khớp, tăng cường tuần hoàn máu và giảm đau nhức hiệu quả, từ đó hỗ trợ khớp khuỷu tay hoạt động trơn tru hơn.

Hãy lắng nghe cơ thể mình, vận động hợp lý và bổ sung dưỡng chất đúng cách. Khớp khuỷu tay khỏe mạnh chính là nền tảng cho đôi tay linh hoạt, giúp bạn làm việc và sinh hoạt thoải mái mỗi ngày.

Thông tin của Lương y Nguyễn Thành Danh

Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Dược Bình Đông. Khi chia sẻ, cần trích dẫn nguồn đầy đủ: “Tác giả: Lương y Nguyễn Thành Danh – Nguồn: Dược Bình Đông – Kiến thức sức khỏe từ Đông y”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: “Theo Dược Bình Đông” hoặc tương tự, đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Tham khảo: Vinmec, Nhà thuốc Long Châu, Bệnh viện Tâm Anh,  Medlatec, Phòng khám ACC